CaDance festival in nieuw, ruimer jasje

CaDance festival breidde uit van moderne dans voor ontluikend choreografisch talent naar circus en fysiek theater. Eric Korsten bezocht voor Scènes enkele voorstellingen in Korzo theater in Den Haag.

Vijf dansers stappen over dertig centimeter hoge en deels kleurrijk beschilderde glazen panelen heen. House of Strength is begonnen en speelt zich af in een arena. Roshanak Morrowatian (Iran, 1989) maakte na eerdere solo’s met dit groepswerk haar eerste avondvullende voorstelling. Ze baseerde het op een oeroud ritueel uit Perzië - en verbouwde het. De ritus genaamd Varzesh-e bastani (vertaald ‘oude/traditionele sport’, ‘heldensport’) vindt nog altijd in Iran plaats. Het traditioneel in een ‘Zurkhaneh’(arena) uit te voeren reinigingsritueel is er in het openbaar uitsluitend voorbehouden aan mannen. Sterker: het is vrouwen verboden. Het doel van het ritueel is om een beter mens te worden via een combinatie van krachttraining, spiritualiteit, poëzie en muziek. Bij de eerste wervelingen van de dansers doet Morrowatians choreografie in de verte denken aan de Föld van choreografe Krisztina de Châtel, meer bepaald aan het gebruikte bewegingsidioom en aan de opbouw van haar voor dansers uitputtende werk uit 1985, dat diverse malen in reprise werd gebracht. Daarin slechten zes dansers op muziek van Philip Glass een één meter hoge aarden wal.

Bij Morrowatian ontvouwt zich aanvankelijk eenzelfde slijtageslag - maar met een geheel andere uitkomst. Ook hier krijgen de dansers de ruimte om te variëren op ritmische muziek van Rutger Zuydervelt, maar mogen ze om beurten in solo’s en in wisselende formaties ook een eigen invulling geven aan de min of meer vaststaande bewegingen en rituelen. Het culmineert in intrigerend en ‘voguing-achtig’ einde waarbij de dansers het publiek aanstaren en het zo een confronterende spiegel krijgt voorgehouden. Morrowotian maakt het ritueel tot hedendaagse inclusieve dans waarin ook nog eens de kracht van het collectief wordt gevierd.
Door de bezetting met mannen, vrouwen en ‘queer’ dansers krijgt de choreografie het karakter van een moedige protest- en verzetsdaad. De ‘lange arm’ van Teheran zou Morowotian, woonachtig in Maastricht, zelfs kunnen treffen, of mogelijk die van haar familie. Aldus wordt  gezien haar geboortegrond niet alleen een gedurfd statement voor ‘queerness’ maar ook een politieke verklaring.

Reroute
Als opening van CaDance 2023 werd als rode draad in het steevast tweejaarlijkse programma – dat met ingang van deze editie voortaan van februari naar mei is verplaatst – vanouds het ritme van het (binnen)stadshart gezocht: in Reroute  (letterlijk vertaald: omleiding) werd gedanst op uiteenlopende locaties: binnenplaats, kerk, paardenrijschool, open lucht Lange Voorhout en de voormalige Amerikaanse ambassade. Met een erg wisselend succes: de ene plek voegde meer toe aan de dans dan de andere, de ene twaalfminutenvoorstelling voegde meer theater dan dans toe.

Sapiens
In de voorstelling Sapiens van de vooral om ‘voguing’ (showdans) en ‘waacking’ (disco street dance) bekendstaande choreografe Sarada Sarita Keilman (1987) werd het nabij gelegen strand van Scheveningen opgezocht. In een – ook al – rituaal-achtige setting en plechtstatige, aan Indiase dans refererende bewegingen en uitvoering, had windkracht vijf helaas ook vat op het geheel. Voor een doorsnee buitenstaander was dat teveel.

Mi Alma
Mi Alma van choreograaf/danseres Junadry Leocaria en beeldend kunstenaar Ricardo Kofi brengt West-Afrikaanse dansstijlen voor het voetlicht, maar ook Curaçaose tambu en ‘waacking’. Er wordt hier veel aan ‘live visual storytelling’ en zelfs bodypainting gedaan. Maar zo komt wel een dialoog tot stand over een koloniaal verleden. Het is belangrijk om het Afrikaanse perspectief op kolonialisme en slavernij eens in de verf te zetten, want dat wordt op het theaterpodium maar zelden gedaan. Sinds de creatie van hun bekroonde korte film Imprenta werken de twee geregeld samen, maar in deze voorstelling is de spanning in dramaturgische zin niet altijd aanwezig.

Toekomst CaDance
In 1989 is CaDance ontstaan als een poging om in Den Haag moderne dans te bundelen. Daarna is het uitgegroeid tot een belangwekkend podium voor jong choreografisch talent in het concept van Dansstad Den Haag. Intussen heeft het festival een beweging ingezet richting dans, circus en ‘fysiek theater’. Korzo heeft zich de laatste jaren meer en meer ontfermd over deze disciplines, of noem het genres. Dat pakt voor liefhebbers van pure dans niet altijd goed genoeg uit. Daarbij komt dat vele choreografieën ook Nederlandse uitlopers zouden kunnen zijn in het eveneens tweejaarlijks door Korzo georganiseerde India Dans Festival, die daar een plekje zouden kunnen hebben, in een ‘Off’-variant ervan. De nieuwe opzet van Cadance is wel kansrijk.