Rauwe gestileerde oorlog is ook geil

Rauw en teder regisseerde Eline Arbo haar interpretatie van Penthesilea, de klassieker van Heinrich von Kleist. Arbo die het grootste gezelschap van het land gaat leiden, is bekend om haar feministisch getinte voorstellingen. In Penthesilea is dat echter moeilijk te herkennen.

Penthesilea is de aanvoerder van het vrouwelijke leger dat mannen wil overwinnen om met hun zaad het leger op peil te houden. Als Penthesilea de Griekse strijder Achilles ziet, is ze op slag verliefd. Dat is problematisch binnen de Amazones-gemeenschap waar de liefde tussen vrouwen de norm is. Als ze elkaar uiteindelijk toestaan van de liefde te genieten krijgen we een uitbundige, geile vrijpartij te zien. Seks op toneel is meestal niet opwindend maar hier dus wel. Dat Penthesilea een wat mannelijke vrouw is en Achilles een zeer vrouwelijke man zorgt voor extra lading. Daarna volgt de ontgoocheling van Penthesilea die dacht dat Achilles haar gevangene was, en gek van woede wordt als dit andersom blijkt te zijn. De afloop is fataal voor beiden en gaat gepaard met veel geweld. De voorraad toneelbloed aan het Leidsplein blijkt na Age of Rage, The Damned en Mijn lieve gunsteling nog niet op. Het maakt die scène wat pompeus, wat een schril contrast is met de verder strakke stilering.

Voorstellingen van Arbo ogen altijd fraai waarbij ze veelal kiest voor een bescheiden toneelbeeld. In Penthesilea wordt de enscenering grotendeels bepaald door twaalf schitterende vormgegeven lampen die overigens wel erg vaak op en neer gaan, samen met het muzikale instrumentarium. Bij aanvang is het toneel leeg. Luttele seconden later lijkt Penthesilea wel een popconcert met alle spelers naast elkaar op een rij. De muziek is hard en donker en gaat van ijl gezongen melodieën en gierende gitaarrock naar doem als She ’s lost control van Joy Division waarin Steven Van Watermeulen overtuigt als getergde anger. De muziek verbaast op aangename wijze. Dat Felix Schellekens veel kan, liet hij al zien in Weg met Eddy Bellegueule, maar dat Maria Kraakman strak kan drummen is nieuw. Muziek en spel wisselen elkaar in Arbo’s regies vanzelfsprekend af, zoals het goed muziektheater betaamt. Hoofdrolspelers Ilke Paddenburg en Jesse Mensah zijn schitterend in hun snelle stemmingswisselingen maar ook in hun fysieke spel. Felix Schellekens imponeert met zijn veelzijdige podiumpersoonlijkheid.

Voor ITA breekt een nieuw tijdperk aan. Met de talentvolle Noorse regisseur wordt dat spannend. Ik ben benieuwd in welke richting het werk van ITA zich verder zal ontwikkelen, nu Arbo de artistieke baas is. Komend seizoen gaat ze zelf de West End hit Prima Facie van Suzie Miller regisseren. Daarnaast maakt ze een bewerking van De Wetten van Connie Palmen. Dat lijkt toch wat veilig. Gaat het rijkste gezelschap van het land nu ook eindelijk eens nieuwe Nederlandse toneelteksten brengen? Van Hove vond dat altijd te riskant. Met Arbo hoop ik op meer artistieke risico's en zucht naar avontuur.