3

Geert de Jong domineert Op hoop van zegen

Nadat het nieuws over de teloorgang van de 'Op hoop van zegen', de varende doodskist,  het dorp heeft bereikt, gaat Kniertje naar reder Bos. Nadat hij de rampspoed heeft bevestigd, zakt Knier ineen. De reder en zijn boekhouder kunnen haar net overeind houden. De minuten die dan volgen maken grote indruk.

Roerloos staat ze daar. Het intense verdriet van de dood van Barendje en Geert, maar ook de dood van haar man en twee andere zonen vele jaren eerder, maakt actrice Geert de Jong intens voelbaar door vanaf het achtertoneel met een lege blik in het niets te staren. Zonder gebaar, zonder beweging. Volmaakt ingeleefd spel. Het is een van de mooiste scènes die ik in lange tijd heb gezien in het Nederlandse toneel.

Regisseur Arie de Mol, geboren in Katwijk, ontdoet Heijermans van het stof. Toneelgroep De Appel heeft een zeer uitgebreid Heijermans Festival opgetuigd met onder meer zes eenakters, een wandeling door oud Scheveningen en een rondleiding in Panorama Mesdag, als omlijsting van deze nieuwe enscenering van Op hoop van zegen. Mooi dat de Haagse toneelgroep eer betoont aan de grote Nederlandse toneelschrijver.

Het kantoor van reder Bos is gesitueerd op een twee meter hoog plankier achter in de ruimte. Op het voortoneel zien we het armetierige huisje van Knier dat blijkt mee te bewegen tijdens een zware storm die ook de acteurs op grappige wijze in beweging brengt.
De voorstelling komt traag op gang. In de eerste twee bedrijven is het realisme van Heijermans nogal zwaar aangezet. Dat maakt dat je moeilijk in het ritme van de voorstelling komt. Na de pauze komt er meer rust in het spel van het ensemble en wordt Op hoop van zegen boeiend drama. Dan benut De Mol ook eindelijk de grote ruimte die hij tot zijn beschikking heeft in het Appeltheater. 

Tot dan toe spelen de scènes zich vooral af in het piepkleine visserhuisje van Knier. En ook dan is Geert de Jong de actrice naar wie je ademloos blijft kijken. Simpel, recht door zee, wars van wraakgevoelens. Het verdriet dat ze al jaren lang met zich mee torst, is altijd aanwezig in haar spel, ook tijdens het verjaardagsfeestje als Knier 61 wordt. Jessie Wilms speelt een goede rol als haar nicht. Beiden zitten in de slotscène zwijgend aan tafel als zij hun koteletten eten. Gekregen van de vrouw van de reder. Als troost.

Op hoop van zegen, Toneelgroep De Appel, gezien op 20 november in het Appeltheater. Daar nog t/m 20 maart.

Foto: Leo van Velzen

 

Meer weten

Genre: