Toneelgroep Maastricht brengt The Great Gatsby naar theater
Het plan ligt al jaren op het nachtkastje van En dit jaar kan hij het eindelijk verwezenlijken. Toneelgroep Maastricht brengt F.Scott Fitzgeralds grote Amerikaanse novelle The Great Gatsby naar het Nederlands theater. Acteur Jeroen van Koningsbrugge kruipt in de huid van de mythische, ongrijpbare rijkaard Jay. Tekst Ingrid Beckers, foto’s Bjorn Frins
In The Great Gatsby uit 1925 legt schrijver F. Scott Fitzgerald met een sublieme, droevige ironie de leegheid van de Amerikaanse droom bloot. De steenrijke, romanticus en hoofdpersonage Jay Gatsby groeide uit tot mythisch figuur. Simon Levy bewerkte het meesterwerk voor theater. "Eindelijk" aldus regisseur Servé Hermans. “Want het interbellum, de tijd waarin The Great Gatsby zich afspeelt, vertoont veel raakvlakken met ons schijn-fantastische Instagram tijdperk. De vragen van toen zijn nu net zo actueel. Kun je wel een kwartje worden als je ooit als dubbeltje bent geboren? Jezelf losmaken van je sociale klasse. Of zijn er andere factoren zoals huidskleur of afkomst die dat bepalen. Dat is waar het stuk om draait. Het stuk gaat over de maakbaarheid van het leven, over mensen die zichzelf beter voordoen dan ze zijn. Ook in onze tijd tonen mensen vaak een ideale versie van zichzelf op social media. Net zoals Jay Gatsby willen ze erbij horen, opklimmen op de sociale- en carrièreladder. Het toneelstuk is ook een klassieke, universele tragedie. Kleine, menselijke fouten leiden tot dramatische plotwendingen zoals een auto-ongeluk en een gewelddadig einde. Dat leent zich voor extravagant toneelspektakel.”
Acteur, zanger en tv-presentator Jeroen van Koningsbrugge speelt de mysterieuze hoofdpersonage Jay Gatsby. “Hij is de enige en ideale acteur om die hele eigenaardige, ongrijpbare figuur te spelen”, grijnst Hermans. Voor wie het verhaal (nog) niet kent, ontvouwt Hermans het script in een notendop. “Geboren als arme boerenzoon doet veteraan Jay Gatsby er alles aan om zijn leven na de oorlog beter te maken. Met dubieuze praktijken baant hij zich een weg naar de hoge sociale klasse in New York en verzint een nieuw verleden voor zichzelf. Het stuk speelt zich af op Long Island. Een zinderende plek om te drinken en flaneren.” In zijn kasteel organiseert Jay spectaculaire feesten voor de high society. Zelf blijft hij het onzichtbare middelpunt. “Er wordt over hem geroddeld. Wie is die man? Zijn gasten krijgen slechts een glimp van hem te zien.” Stap voor stap komt de waarheid naar boven: Jay blijkt een ultieme romanticus. Hermans: “Dat waanzinnige fortuin, dat immense huis… hij heeft alles bij elkaar gebluft om zijn grote jeugdliefde Daisy (Kimberley Agyarko) terug te winnen. Zij verkeert met haar lompe, overspelige echtgenoot Tom Buchanan (Rogier Philipoom) tussen het oud geld. Toch valt ze voor nouveau riche Jay. Daisy gaat waar het goud klatert. Mensen kunnen nog zoveel hebben, het is nooit genoeg. Jay danst op de vulkaan als hij Daisy dwingt om tegen Tom te zeggen dat ze nooit van hem heeft gehouden. Hij wil niet alleen zijn eigen verleden wissen, ook dat van haar. Het begin van een dramatisch einde.”
De première van The Great Gatsby is zaterdag 29 februari in de Papyruszaal van Theater aan het Vrijthof Maastricht. Daarna volgt een tournee t/m 1 juni 2020
(Tekst gaat verder onder de foto)
Jeroen van Koningsbrugge: “Onze generatie kan gemakkelijk een Gatsby zijn”
Servé Hermans belde mij op en zei: “Jij moet dit doen.” Hij ziet in mij ook een ongrijpbaar figuur, moeilijk in één hokje te plaatsen. Iedereen kent mij, maar hoe ik écht ben, privé? Dat houd ik voor mezelf. Ik herken mezelf het meest in de kwetsbare kant van Jay Gatsby. Die kant vind ik ook het meest interessant om te laten zien. Jay is een heel onzekere man die al zijn fortuin vergaart om bij de betere klasse te horen en tegen Daisy te kunnen zeggen: ‘Zo, kijk eens wat ik allemaal heb! Ben ik nu goed genoeg voor jou?’ Dat is ontzettend ontroerend. Ik vergelijk het met de onzekerheid van kinderen die alles goed willen doen voor hun ouders. In het stuk zit een hele mooie parallel met onze Instagram-maatschappij. Jay creëert een nieuwe versie van zichzelf met een mooi kasteel, dure kleren, auto’s en feesten voor duizenden gasten die hij helemaal niet kent. Onze generatie kent veel Gatsby’s. Alleen hebben zij geen kasteel en miljoenen nodig om zichzelf beter voor te doen dan ze zijn. Instagram is hét platform voor een facade van een perfect en fantastisch leven. De duizenden volgers kun je in wezen vergelijken met de gasten van Gatsby. Niemand van hen ligt ervan wakker als Gatsby er niet meer is. Zo is het ook met social media: tussen al die volgers zitten hooguit één of twee echte vrienden.”
