Zeer geslaagde combi van comedy en speelfilm

Als Nabil achter de piano varieert op een bekend thema vinkt de klassiek geïnteresseerde luisteraar meteen Canon in D van de zeventiende-eeuwse componist Johann Pachelbel in gedachten af. De pophebber op leeftijd hoort Rain and Tears van Aphrodite’s Child, maar comedian Nabil verbindt het met C U when you get there, waarin Coolio het thema heeft gesampeld. Dat nummer verbindt hij weer met de film Porte Bagage. En zo hebben we de fijne combinatie van een optreden van Nabil en de vertoning van die sterke film.

Het laatste beschreven lijntje klinkt wellicht wat cryptisch, maar is voor Nabil volkomen logisch. Porte Bagage van productiehuis Zouka is na twee succesvolle documentaires Mijn vader de expat en Toen ma naar Mars vertrok, de eerste speelfilm van Abdelkarim en Asma El-Fassi.

De Amsterdams-Marrokaanse familie Idrissi is zowel verbrokkeld als hecht. Als bij vader (Mahjoub Benmoussa), die al de nodige medische gebreken heeft, vasculaire dementie is vastgesteld in een treurige en ook geestige scène in het ziekenhuis, waar de tolk er niets van bakt, wil de koppige en veeleisende vader maar één ding: met het oude busje naar Marokko. Dat is een lastige opgave, want de oudste zoon (Mohammed Chaara), die het financieel niet slecht gaat, heeft zich wrokkig grotendeels uit het ouderlijk gezinsleven teruggetrokken, de jonge zoon (Sahil AmarAïssa) hangt maar een beetje rond, zit vastgeplakt aan zijn spelcomputer en verzamelt boetes, terwijl de uiterst zorgzame dochter Noor (voortreffelijk gespeeld door Ahlaam Teghadouini) snakt naar meer vrijheid. Zij werkt in de keuken van een Amsterdams buurtrestaurant, maar heeft gesolliciteerd naar een baan als kok in een chic restaurant in Parijs.

Het is dus een film over mantelzorg en afscheid nemen en zo komt Nabil in beeld. In de theaterproloog van de film vertelt Nabil hoe hij op 9-jarige leeftijd afscheid moest nemen van zijn vader. Die was uit de Marokkaanse havenstad Al Hoceima via Madrid, Marseille en Den Haag in een schoenenfabriek in Waalwijk terecht gekomen. Nadat hij wat geld bij elkaar heeft verdiend, is hij een café begonnen, waar het door de werkstress mis is gegaan, wat uiteindelijk leidt tot zijn ‘verdwijning.’ Wat er met het verdwijnen van Nabils vader wordt bedoeld, komt pas naar boven aan het slot van zijn verhaal, dat ongeveer een uur duurt.

Dat afscheid heeft hij nooit helemaal verwerkt. Zijn moeder was 28 was toen ze het verder zonder echtgenoot in Waalwijk met haar zes kinderen maar moest zien te rooien. Nabil als oudste zoon was opeens de nieuwe man in huis en die rol kon hij, niet zo vreemd voor een jong ventje, maar moeilijk aan. Op de basisschool speelde hij de clown en was niet altijd te genieten. Nabil vertelt zijn intieme familieverhaal met pittige details en met heel veel humor. Want humor is altijd zijn nooduitgang geweest op ellendige momenten.

Zijn moeder wordt op een hoog voetstuk geplaatst, ook al was het ongemakkelijk dat werkelijke gevoelens nooit werden geuit, of met een lach werden weggewoven. Als Nabil vraagt, waarom ze nooit eens zegt dat ze van hem houdt, lacht ze: ‘Ik wil niet liegen.’ Maar als hij zijn droom in Amsterdam in de theaterwereld wil verwezenlijken komt er bij het afscheid toch een stereotype angst bij haar boven: ‘Word geen homo.’

In zijn conference heeft Nabil het natuurlijk ook over de busrit naar Marokko, die vrijwel alle Marokkaanse bezoekers in de zaal bekend voor komt. Op de wijze van De Zeeuwse kust van BLØF zingt Nabil over die trip waarbij de bloeddruk altijd stijgt: ‘Hier in de bus, de blauwe bus.’ Ook de familie Idrissi, aangevuld met een neefje, dat alles onderweg filmt (Moussaab Mahyu), vertrekt het gezelschap uiteindelijk met het oude busje naar Marokko. Het wordt een reis waar de spanningen flink oplopen. Vader zet zijn twee zoons uit de bus, die bij de volgende stop weer kunnen aansluiten, en Noor krijgt het bericht dat ze tot haar immense verrassing en geluk is aangenomen in Parijs. Maar dat leidt wel tot de netelige kwestie wie er verder voor vader moet zorgen. De oudste zoon is daar heel helder over: ‘Jij moet gewoon doen waar je heel goed in bent: blijven en voor pa zorgen.’

In een beklemmend mooie scène in de stromende regen in het busje vertellen broer en zus elkaar de waarheid, en leggen ze de sociale en emotionele problemen bloot van een familie die bol staat van niet altijd even rechtvaardige gewoontes en tradities. Marokko wordt bereikt, ook al wordt Noor nog de mantel uitgeveegd door een arrogante, nationalistische grenswacht, omdat ze een Nederlands en geen Marokkaans paspoort heeft.

De ontroerende en op sommige momenten zeer grappige film trok (in ieder geval in Amsterdam) vooral Marokkaanse bezoekers. Dat is zowel mooi als jammer, want het is eigenlijk een warm pleidooi voor wederzijdse acceptie. Je bent met de show van Nabil en de film drie uur onder de pannen. Een letterlijk avondvullende combinatie dus, maar geen minuut is verspilde tijd.