Sprankelende voorstelling ondanks zwakke tekst

Het verhaal dat Het duel vertelt heeft eigenlijk niet zo veel om het lijf. Maar toch is dit een heerlijke toneelavond. De spelvreugde spettert voortdurend de zaal in. De regie sprankelt en de aankleding is fantastisch.

Regisseur Jeroen De Man en acteur Jacob Derwig wilden al langere tijd eens samenwerken en waren enthousiast over Tsjechovs roman Het duel. En dus toog Derwig aan het werk om een toneelbewerking te maken, iets wat hij twee jaar geleden ook met veel succes deed voor Revolutionairy road. Het duel wordt weleens Tsjechovs zesde toneelstuk genoemd, is twee keer verfilmd, maar in Nederland nooit in het theater te zien geweest.

Hoofdpersoon is Ivan Lajevski (Joris Smit), een intellectuele lapzwans die een affaire heeft met een getrouwde vrouw maar op haar is uitgekeken. Zijn vriend Samojlenko (Jaap Spijkers) vindt dat hij met haar moet trouwen, maar daar heeft Lajevski geen trek in. Zijn tegenhanger in het verhaal is zoöloog Von Koren (Jacob Derwig) die onomwonden verkondigt dat mannen als Lajevski eigenlijk uitgeroeid moeten worden. Von Koren doet uitspraken waar populistische politici als Thierry Baudet zich niet voor schamen.

Het duel bevat bekende Tsjechov-elementen met ploeterende personages die niet vooruit te branden zijn en blijven klagen over voorbije betere tijden. Maar de dialogen zijn veel minder poëtisch en aansprekend dan in zijn beroemde toneelwerk. Wel is Het duel enorm grappig. Dat draagt echter niet bij tot het invoelen van de tragiek van Lajevsky die uiteindelijk in een duel tegenover Von Koren komt te staan. Dat gevecht verloopt zo klungelig dat het hele verhaal daarmee vooral lachwekkend wordt.

De frisse regie en het sterke spel van de hele cast vergoeden veel. Heel veel. Daarbij is de hele enscenering, dankzij een eenvoudig, doch zeer esthetisch toneelbeeld van Juul Dekker en uiterst geraffineerd licht van Prem Scholte Albers, ronduit fantastisch. De kostumering van Iris Elströdt is een geweldig spel van contrasten en harmonieën in smaakvolle kleuren.

Het gebeurt vaker dat een regisseur met ontwerpers enorm gaat uitpakken als een tekst zwak is. Meestal leidt dat tot een onevenwichtig eindresultaat. In Het duel is dat dus anders want subtiel en bleef ik de hele avond geboeid kijken. Dat is een groot compliment aan de makers en de formidabele spelersgroep. Ik hoop dat deze combinatie nog eens samen gaat werken, maar dan wel graag met een sterkere tekst.

Foto: Sanne Peper

Tournee t/m 9 maart