Slimme prachtvoorstelling van gouden trio

In Anton de Kom mijn vader is de geschiedenis van de beroemde Surinaamse vrijheidsstrijder op intelligente wijze gecombineerd met een adoptiedrama. Raymi Sambo schreef de tekst met Erik Snel en regisseerde Urmie Plein. Dat is inmiddels een gouden trio en levert opnieuw een sterke en wederom ontroerende voorstelling op.

Het begint als Walther Muringen mooie trage tonen op zijn trompet blaast. Even later kondigt een voice-over de nieuwe hoogleraar op de Anton de Kom Leerstoel aan: demograaf Doris Sabajo. Urmie Plein betreedt het speelvlak en vertelt over haar afkomst en haar zoektocht naar een thuis. Ze verhaalt over haar adoptieouders van kleur die zij op een gegeven moment zwarte bakra’s noemt. De reden is onder meer dat ze van haar vader niet het boek van Anton de Kom mag lezen. Ook wil hij dat zijn dochter niet opvalt. ‘Dan vallen ze je ook niet lastig.’ Maar Doris is militant. Ze is onhandelbaar op school, gaat Anton de Kom alsnog lezen en dat leidt uiteindelijk tot haar besluit om de adoptie ongedaan te maken. Ze gaat naar Suriname om haar thuis te zoeken.

De voorstelling is slim gemaakt wat komt doordat dit gouden trio elkaar zo goed kent. De schrijvers weten alles van het enorme talent van Plein die eerder een onuitwisbare indruk maakte in Ik zeg toch sorry uit 2022 en in haar fenomenale slotmonoloog in de voorstelling over de Obama’s van eind vorig jaar. Die was al een Theo d’Or waard, maar met deze nieuwe voorstelling kan de toneeljury helemaal niet meer om haar heen. Ze boetseert haar woorden, is beweeglijk, schakelt snel en maakt makkelijk contact. 

Af en toe stelt Plein een vraag aan het publiek, maar wacht het antwoord niet af waardoor ze voortdurend alle controle heeft, maar ook het publiek elke minuut bij de les houdt. Deze simpele truc heeft hier een merkwaardig mooi effect. Plein speelt een monoloog, maar het lijkt alsof ze een gesprek met ons heeft. Knap gedaan. De actrice heeft het publiek ruim een uur lang helemaal in haar greep. De stilte in de zaal is hoorbaar. Slechts af en toe een klein kuchje. De directeur van het Concertgebouw zou jaloers zijn.

De tekst is prachtig, scherp, grappig, verrassend, gelaagd en voor iedereen glashelder. De regie is voorbeeldig. De muziek van Muringen is vooral ondersteunend maar ook zo raak dat zijn bescheiden rol ook heel vitaal is. Die rol krijgt tegen het einde nog een extra dimensie, maar dat moet je zelf gaan zien. De voorstelling heeft talloze fijne vondsten en is in vorm en inhoud ijzersterk. Dat moet je zelf gaan zien. En Urmie Plein is dus weergaloos. Dat moet je zelf gaan zien.