5

Origineel en zinderend spektakel in Het Pauperparadijs

Toen Tom de Ket het boek van Suzanna Jansen - een kwart miljoen verkochte exemplaren -  had gelezen wist hij meteen: dit is theater. En hij vroeg zich af: waarom wist ik dit niet, terwijl ik in Assen vlakbij Veenhuizen woonde?

Jansens boek vertelt over de gedwongen migratie van arme sloebers vanuit de Randstad naar Veenhuizen waar ze in een heropvoedingskamp geplaatst werden.  Johannes van den Bosch had in de 19e eeuw daar een van zijn gestichten uit de grond gestampt in zijn Maatschappij van Weldadigheid, een utopisch plan om de armoede in Nederland uit te roeien.

Verleider Tom de Ket regisseerde eerder in Drenthe de Bluesopera bij de PeerGroup. Voor dit project bewerkte hij op heldere en intelligente wijze het boek van Jansen tot een meeslepend script en zocht er een artistiek team bij om zo een grootschalig muziektheaterspektakel te realiseren. Daarin is hij glansrijk geslaagd. 
De Kets bewerking toont ons het verhaal van Teunis (Steyn de Leeuwe) die vanuit Amsterdam per trekschuit naar Veenhuizen werd gebracht waar hij verliefd wordt op Cato  (Margreet Boersbroek), dochter van een van de kampmedewerkers en ook nog hervormd. Paul R. Kooij is verteller en wisselt dit af met een rol als achter-achter kleinzoon van Johannes van den Bosch (Dragan Bakema) .

Deze slimme constructie biedt De Ket de mogelijkheid om het verhaal van de Paupers uit de 18e en 19e eeuw te verweven met het heden. En dus horen we soms termen als ‘bed, bad en brood’ en ‘opvang in de regio’. Hoewel deze verwijzingen naar nu soms wat opzichtig zijn, toont De Ket daarmee wel zijn terechte visie. Het is een feit dat onze verzorgingsstaat momenteel wordt afgebroken, de kloof tussen arm en rijk steeds groter wordt en we inmiddels gewend zijn aan een fenomeen als voedselbanken. De urgentie spat van deze voorstelling af en Kooij doet een beetje wat De Ket deed in Be your own bank, zijn woeste solo uit de Verleiders 3 als hij in zijn rol als verteller uitschreeuwt dat hij een nieuwe Maatschappij van Weldadigheid wil oprichten.

De voorstelling is tot in de puntjes verzorgd. De locatie, de binnenplaats van het Gevangenismuseum in Veenhuizen, het tweede gesticht uit 1823 van Van den Bosch, is schitterend. Michiel Voet ontwierp een prachtig toneelbeeld met verrijdbare decorstukken waaronder een miniatuurset van de Amsterdamse Jordaan en een bewegend korenveld.  De cast is uitstekend op dreef en de muziek van Lavalu, uitgevoerd door een lekker strak spelende en goed zingende rockband, vult de emotionele vertelling prachtig aan. De regie biedt veel grappen zonder dat het drama daarmee tekort wordt gedaan. De voorstelling heeft voortdurend vaart en biedt veel afwisseling. Daarbij zijn er ook vele prachtige beelden waaronder de begraafplaats waar paupers anoniem hun laatste rustplaats kregen. De vele massascènes met uitgekiende choreografieën zijn een lust voor het oog. Je komt ogen en oren tekort in deze even originele als zinderende voorstelling.

Het Pauperparadijs, gezien op 18 juni 2016 in Veenhuizen.  In 2017 ook te zien van 14 juni tot en met 6 augustus.

Tekst: Jos Schuring, foto's Marjan Terpstra

Meer weten