Onontkoombare trauma's in Leger

Speciaal voor acteurs Gijs Naber en Herman Gilis schreef Rik van den Bos een aangrijpend verhaal over jonge soldaten die uitgezonden worden in den vreemde. Wat dat met hen doet is onontkoombaar in Leger.

Bouwman: ‘Ik zoek mijn zoon.’ Berk: ‘Jouw zoon is dood.’ Bouwman: ‘Dat is geen reden om te stoppen met zoeken.’  Berk leeft afgezonderd in een lege ruimte. Hij heeft geen behoefte aan contacten. Toch heeft Berk in de benedenbuurman een soort vriend die dagelijks een fles water en stapels tosti’s voor zijn deur zet. Als hij een kamerplant op de trap zet is hij niet thuis en kan Berk daar douchen.

Tijdens een missie in een warm land is Berk zijn maat Timo Bouwman verloren. Timo’s vader komt langs en vraagt Berk mee te gaan naar de plek waar zijn zoon is gestorven. Berk ziet de zin daarvan niet in en maakt zich boos op Bouwman. Die kan toch nooit begrijpen wat hij heeft meegemaakt. Bouwman heeft zijn eigen probleem. Hij raakte eerst zijn zoon kwijt, toen zijn baan en tenslotte zijn vouw. Daarna ging Bouwman alles over oorlogen lezen. En werd zo eenzaam dat hij tegen de muizen in zijn huis ging praten.

De voorstelling opent met een lange monoloog waarin we Berk leren kennen als een ogenschijnlijk normale, zachtaardige jongeman, maar al snel blijken de littekens. Met de entree van de vader van Timo komt een ander trauma binnen. Berk is afhoudend, maar ontdooit langzaam. De wijze waarop de twee naar elkaar toe groeien is treffend beschreven door Van den Bos en door regisseur Alize Zandwijk fraai geënsceneerd. Hoe dat gebeurt moet je vooral zelf gaan zien.

Gijs Naber maakt van Berk een uiterst geloofwaardige jongeman die compleet afgestompt en schijnbaar gevoelloos is. De laagjes emotie die hij wel laat zien, zijn subtiel gedoseerd, totdat hij uitbarst en Bouwman vertelt over zijn vele nachtmerries. De Bouwman van Herman Gilis is een meelijwekkende man die Berk nodig heeft om het verlies van zijn zoon te verwerken. Auteur Van den Bos deed veel onderzoek voor het schrijven van zijn fraai opgebouwde toneeltekst.

Ro Theater doet met Leger wat ze al jaren doet. Nieuwe teksten spelen die veelal gaan over gewone mensen. Dat is niet alleen prijzenswaardig, het leidt ook vaak tot mooie voorstellingen. Na het moeizame Vuurvrouwen is Leger een geslaagde voorstelling met een hoogst actueel verhaal.

Leger – Ro Theater, gezien op 13-11-2015 in het Ro Theater, tournee t/m 7 mei.
Foto: Leo van Velzen