Onbegrijpelijke 'ode' aan Oum Kalthoum

In de laatste twintig minuten klinkt muziek in de geest van de grote Egyptische zangeres die inmiddels vijftig jaar dood is. In de vijf kwartier die daar aan vooraf ging hoorden we een monoloog die niets met Oum Kalthoum te maken heeft en waarin muziek een ondergeschikte rol speelt.

Wout van Tongeren gebruikte als grondstof voor zijn libretto de roman Visage retrouvé van Wajdi Mouawad over de zoektocht van een jongeman naar zijn moeder. Die tekst wordt foutloos gebracht door de prachtactrice Nadia Amin. Voor haar is er weinig eer aan te behalen. De tekst is moeilijk te doorgronden, saai en duurt eindeloos. Vreemd als je bedenkt dat Amin -van Egyptische afkomst- zelf ook nog eens prachtig kan zingen zoals ze bewees bij het Noord Nederlands Toneel in de voorstelling Carroussel uit 2017. 

Het Amsterdams Andalusisch Orkest speelt prachtig, maar de muziek krijgt verdomd weinig ruimte. Bushra El-Turk componeerde vooral modern Arabische muziek met strijkers, oud, een oriëntaalse luit en de kanun, zoals de citer in het Midden-Oosten heet. Er zijn drie zangeressen die veelal woordeloos de muziek ondersteunen. Maar gesproken tekst domineert. Dat is nogal ongebruikelijk bij een opera. Eigenlijk is Oum veel meer een toneelvoorstelling met een soundscape. 

Die laatste twintig minuten maken wel wat goed maar kunnen de voorstelling niet redden. Doodzonde dat een geweldige vocaliste als Ghalia Benali maar zo kort wordt ingezet. Ze zingt onder meer Al-Atlal, een van de bekendste nummers van Oum Kalthoum en dat doet ze zeer overtuigend en ingeleefd. Je ziet en hoort dat ze zeer vertrouwd is met het werk van Kalthoum dat zij met de paplepel kreeg ingegoten.

Waarom komen de andere twee zangeressen nauwelijks aan bod? Waarom zo'n languriuge monoloog? Waarom gaat deze voorstelling nauwelijks over de grote zangeres die de Nationale Opera in haar zeer welkome vernieuwingsdrang zo graag wil eren? Dit is een onbegrijpelijke ‘ode’ aan Oum Kalthoum.