Lichtvoetig spel met ongemak en verdriet

Zijn opening is ‘hoopgevend’. Geen verhalen over racisme en discriminatie. Saman Amini belooft dat het programma wat lichtvoetiger wordt. ‘Vanavond gaan we het hebben over trauma, depressie en suïcide.’

De toon is gezet. In een soepele vertelling met prachtige liedjes neemt Amini ons mee naar zijn jeugd in Iran en in zijn strijd tegen van alles wat er sindsdien in zijn hoofd gebeurt. Dat is nogal wat. Met een adembenemende vanzelfsprekendheid verhaalt Amini over zeer uiteenlopende onderwerpen die veelal voortkomen uit zijn binnenwereld. Dat varieert van bespiegelingen over de relatie met zijn ouders, het gebruik van suikerwater als gel,  stiekem masturberen als je naast je vrouw in bed ligt, een goede vriend die later een moord begaat en verslaving aan drugs en seks. En dat is nog lang niet alles.

Onaantastbaar is heel erg knap om verschillende redenen. Amini maakt zich met zijn openhartige verhaal zeer kwetsbaar. Mooi om dan zo'n ironische titel te kiezen. Vooral uit de verhalen van zijn vroege jaren wordt duidelijk dat zijn jeugd behoorlijk ingewikkeld moet zjn geweest. Waarschijnlijk vertelt hij ook heel veel niet. Amini maakt duidelijk dat therapie hem ernorm heeft geholpen. Hoe hij dat heeft kunnen combineren met enorm hard werken de afgelopen tien jaar is een raadsel. Mogelijk was het juist een uitlaaklep, maar dan nog. Dat hij zijn demonen de baas is geworden en daar vol fijne humor over vertelt, is bijzonder troostriijk. Het ene moment giert de lach golvend door de zaal. Het volgende moment kun je een speld horen vallen. Zo vertelt hij onder meer dat hij als jong jochie notabene tegen gezinshereniging was omdat zijn ouders geen goed huwelijk hadden. Tegen het eind vraagt hij zich af hoe het met zijn vader afgelopen zou zijn als die tijdig goede hulp had gekregen. Het maakt zijn relaas zeer aangrijpend. 

Rasperformer Amini vindt een ideale balans in licht en zwaar. Verbluffend is het snelle schakelen tussen humor en tragiek. Zijn vanzelfsprekende presence op het podium, de soepele interacie met het publiek en de zeer overtuigende performance maken hem zo innemend dat het onmogelijk is dat de aandacht verslapt. Amini is daarnaast een uitmuntend acteur die ook fysiek en mimisch sterk uit de voeten kan. Danspasjes, gekke loopjes en de vele stembuigingen zijn vaak kort en heel goed gedoseerd. Er valt altijd iets te beleven in de vertelling. Zijn zangstijl wordt gekenmerkt door opgerekte klinkers en uithalen die nooit pathetisch zijn maar wel sterke accenten leggen.

Op het achtertoneel staat een grote vleugel waarachter Martin Verheesen zijn subtiele akkoorden aanslaat en ook af en toe bas en gitaar hanteert. Die muzikale inbreng is feitelijk misschien bescheiden, maar de impact ervan is groot, elke noot klinkt raak en betekenisvol.

Saman Amini’s integratieplan is alweer ruim twee jaar geleden en was prachtig. Onaantastbaar is nog persoonlijker maar is ook lichtvoetig cabaret dat ruim plaats maakt voor gevoelens van ongemak en verdriet. Onderwerpkeuze en spel maken veel indruk. Saman Amini’s integratieplan deel twee komt volgend seizoen. Ik kijk er nu al naar uit. Het veelzijdige talent van Amini is weer gegroeid. Intussen vraag ik mij af of castend Nederland wel goed oplet. Saman Amini is een zeldzame theaterpersoonlijkheid.