Indrukwekkend spel in intense voorstelling

Zeven jaar na zijn terugkomst uit vernietigingskamp Auschwitz is Lex van Weren een van de overlevenden die door de Poolse regering uitgenodigd wordt om het kamp na al die jaren weer te bezoeken. Samen met zijn vrouw Tilly – die tijdens de oorlog in Amsterdam achterbleef – gaat Lex op de uitnodiging in en herbeleeft hij, net als in zijn aanhoudende nachtmerries, zijn oorlogstijd. De Theater BV zet een prachtige bewerking van dit waargebeurde ooggetuigenverslag neer, dat eerder al in boekvorm verscheen.

Lex overleefde de oorlog door zijn trompetspel, dat hem steeds opnieuw een plek in het kamporkest bezorgde. Acteurs Soy Kroon en Thomas Cammaert spelen om en om Lex en vullen daarnaast alle andere rollen in, op een manier die dankzij de regie van Eddy Habbema, nooit verwarrend is. Slechts in het begin van de voorstelling is het even wennen. De overgangen tussen de verschillende personages gaan heel natuurlijk en de twee spelers wisselen moeiteloos van breekbaar naar groots. Van Cammaert die de zachtaardige vader van Lex speelt op het moment dat hij zijn zoon in Westerbork voor het laatst ziet, tot Kroon die in een seconde kan veranderen van een indrukwekkende Lex in een net zo geloofwaardige snauwende Duitser. Op meerdere momenten weten ze je te raken.

Het script van Allard Blom verweeft handig letterlijk uitgesproken monologen en dialogen met brieven van Lex aan Tilly, waardoor meer informatie in korte tijd kan worden gegeven, en met haast onopgemerkte korte zinnen waarbij een van de acteurs vanuit vertellersperspectief vertelt wat er gebeurt. Hierdoor blijft het tempo in de voorstelling hoog. Op het podium staat een deel van de kampafrastering - grote palen met prikkeldraad ertussen gespannen - en een soort schuine steen, die onder meer dient als bed. De acteurs zijn compleet in het zwart gekleed en grote delen van het toneel zijn in duisternis gehuld. Dit versterkt het beklemmende gevoel.

Ondanks de sobere setting is de voorstelling juist heel beeldend, door niet alleen het lichtplan en decor, maar ook door de tekst en bijpassende geluidseffecten op het juiste moment, zoals trompetmuziek bij Lex’ auditie voor het kamporkest en het geluid van een rijdende veewagon als ze onderweg naar Auschwitz zijn. Ook de momenten van hoop, van gezongen slaapliedjes in de ziekenbarakken, van toevallige, waardevolle ontmoetingen met medekampgenoten, dragen hieraan bij. Een van de indrukwekkendste momenten is wanneer Lex op Eerste Kerstdag trompet speelt in een kamp vlakbij Auschwitz en tegelijkertijd naast hem gevangenen worden vermoord. Zijn “Niet opzij kijken, niet opzij kijken” dat hij in gedachten tegen zichzelf blijft zeggen, snijdt door je ziel. Trompettist in Auschwitz is indrukwekkend, intens, huiveringwekkend en breekbaar en brengt met het vaak ingetogen spel indringend de gruwelen van de oorlog over.