Groots en meeslepend armenwerk

Wat een geschenk, wat een verwennerij, ballet op hoog niveau, mét de prachtigste livemuziek die je je maar kunt voorstellen.

Het begin van Legacy Variations is verpletterend. Het Balletorkest onder leiding van Koen Kessels vangt aan met het speciaal door Alex Baranowski gecomponeerde stuk met dezelfde titel. Fantastische muziek – heel sober, met accent op de strijkersgroep – die soms een beetje aan Henryk Górecki doet denken. Net als je zou kunnen gaan denken: wil het doek misschien niet open, dan gaat het open en zie je in een strak verlichte ‘doos’ -zonder vierde wand- drie figuren in een identieke theatrale pose staan, drie mannen op gelijke afstand van elkaar op dat immense toneel. Choreograaf David Dawson maakte het werk speciaal voor James Stout, Edo Wijnen en Joseph Massarelli, dansers met wie hij al een lange geschiedenis heeft.

En over geschiedenis gesproken: zelf kwam Dawson 27 jaar geleden bij het gezelschap als danser. Vervolgens mogen de heren in het stuk de beste kant van zichzelf laten zien of zelfs nog iets meer. Zoals publiekslieveling Edo Wijnen het in het programmaboekje verwoordt: ‘Davids stijl ligt mij enorm: de bewegingen die ik voor klassiek ballet eigenlijk moest afleren, worden door hem juist aangemoedigd.’ Het resultaat is een intiem en persoonlijk stuk, waarbij je rustig de gelegenheid krijgt in te zoomen op de drie persoonlijkheden op dat podium. Het stuk eindigt waar het begon: het drietal staat een klein half uur later weer op dezelfde plek in diezelfde dramatische pose en het publiek is een fijne ervaring rijker.  

The Four Seasons, dat op 10 maart 2018 bij Semperoper Ballett in Dresden in première ging en in 2021 door die covidtoestand even het licht zag bij Het Nationale Ballet in Amsterdam, zit heel anders in elkaar: van drie individuen die samen een mooie creatie neerzetten, van wie we alleen Joseph Massarelli terugzien, gaan we naar een overtuigende groepsprestatie. De muziek verdient ook hier een speciale vermelding. Max Richter hercomponeerde Vivaldi’s Vier jaargetijden tot een sprankelend fris stuk, met verve vertolkt door Isabelle van Keulen met Het Balletorkest. Ze speelt het duidelijk heel graag. ‘Richter zet je voortdurend op het verkeerde been. Net als je er lekker in zit, gooit hij het opeens weer over een andere boeg,’ aldus Van Keulen.

Het is een wervelend stuk in een decor waarin grote, bewegende vormen een eigen rol spelen. Net als in het stuk daarvoor is het licht weer van een subtiele schoonheid – hulde aan Bert Dalhuysen. Met kostuumontwerper Yumiko Takeshima heeft David Dawson ook een bijzondere geschiedenis: hij danste met haar bij Het Nationale Ballet en toen hij ging choreograferen vroeg hij Takeshima om voor zijn stukken kostuums te ontwerpen. En die zijn prachtig: volledig in dienst van het danserslichaam en ogenschijnlijk eenvoudig, maar met fraaie details. De dansers houden duidelijk van Dawson en zijn danstaal, rijk voorzien van groots en meeslepend armenwerk en handen die dan weer een eigen leven leiden, een ándere hoek kiezen dan waarheen de arm beweegt. Dawson houdt van zijn oud-collega’s. En het publiek? Dat profiteert ten volle van deze win-win-winsituatie. Nadat de mannen het podium af zijn gesprint, herhalen de acht vrouwen tegenover de zaal een strak bewegingspatroon. Een subliem slot, dat mede door licht en kostuums herinneringen oproept aan de mooiste scènes van het inmiddels in diskrediet geraakte Vlaamse genie Jan Fabre.