Betekenisvol theater over eenzaamheid

Bijke is het hondje van Agnes en trekt de aandacht van buurman René. Zo vindt hij haar liggend op de grond in haar keuken na een beroerte. Dit gegeven is door schrijver Bouke Oldenhof op fraaie wijze uitgewerkt tot een aansprekend toneelstuk over eenzaamheid.

Met eenvoudige, heldere zinnen roept Oldenhof een herkenbare gevoelswereld op die hoorbaar resoneert bij de ruim honderd toeschouwers in het dorpshuis in Scharnegoutum. Die zinnen komen van Joke Tjalsma en Theun Plantinga, bekende acteurs in Friesland maar ook daarbuiten.

Het contrast tussen de twee personages is groot. Agnes leeft teruggetrokken sinds de scheiding van haar man die haar verliet omdat hij op mannen valt. René is veel socialer maar voelt zich opgesloten binnen de relatie die hij heeft. Oldenhof laat beiden met elkaar praten in de vorm van enkele lange monologen. Dat klinkt misschien vreemd maar is het niet. Met goed gekozen woorden weet hij in korte tijd diepte te geven aan beide personages.

Oldenhof is een toneelschrijver die veel in het Fries schrijft, onder meer voor Tryater, maar ook voor Pier 21, de kleine productiekern met producent David Lelieveld als motor. Oldenhof schreef ook Hanna van Hendrik en werkte ook voor Hollandia en Zuidelijk Toneel en nog veel meer. Bijke is een sterke en zeer effectieve regie van Jos Thie, ooit artistiek leider van Tryater en Ro Theater maar ook regisseur van Mini en Maxi, Jochem Myjer en Armin van Buuren.

Plantinga en Tjalsma spelen zonder opsmuk, waarbij vooral Tjalsma imponeert met prachtig ingehouden spel. Het toneelbeeld is slechts een bankje. Bobbie is Tjalsma's hond die haar altijd overal vergezelt. Hij speelt Bijke. Dieren op toneel zijn natuurlijk een groot risico want onregisseerbaar. Maar Thie en Oldenhof houden van onmogelijke opdrachten. En Bobbie speelt, geholpen door kleine snoepjes, de sterren van de hemel. Als Bijke vertedert hij niet alleen maar is hij ook een onmisbaar personage in het verhaal.

Dit toneelstuk over eenzaamheid komt voort uit een van de ontmoetingen van producent Lelieveld met publiek. Het kenmerkt de werkwijze Pier21 dat met regelmaat verhalenavonden organiseert waarvoor mensen samen komen in cafés, dopshuizen of bibliotheken. Bijke is een fraaie toneelavond van doorgewinterde toneelmakers die ver weg van de Randstad hun publiek betekenisvol theater bieden. Dat is prachtig, zeker als dat vorm krijgt in een zo gelaagde en geslaagde productie als Bijke. 

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bijke wordt gespeeld in de Friese taal,  het vooraf lezen van de tekst in het Nederlands helpt veel, maar ook zonder dat is de taal met enige inspanning grotendeels te volgen. Op aanvraag is de Nederlandse tekst verkrijgbaar.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------