Theatermaker Thibaud Delpeut zoekt met Caligula naar zingeving

‘Caligula vertaalt poëzie in werkelijkheid. Dat is wat ik dagelijks doe.’ Regisseur Thibaud Delpeut bijt zich vast in de bekende toneeltekst van Albert Camus.

Na Al mijn zonen, een samenwerking van Toneelschuur Producties met Toneelgroep Amsterdam, maakte Delpeut Nora, zijn eerste voorstelling in de grote zaal. Snel daarna werd hij artistiek leider van De Utrechtse Spelen. Nu is hij terug in Haarlem voor Caligula. Zijn ambities zijn onverminderd groot.

Waar veel regisseurs Caligula zien als een toneeltekst over macht en politiek, kiest Delpeut een andere  benadering. ‘Caligula was de derde Romeinse keizer en een kunstkenner. Ik associeer me meer met kunst dan met politiek. Mijn Caligula gaat over kunst en het zielenleven. Maar dat is wel degelijk een politieke stellingname. Ik vind dat zinsgevingsvraagstukken te weinig aan de orde komen in de samenleving. Door de crisis en het gebrek aan religieus besef verdwijnen die vragen steeds meer naar de achtergrond. Waar is de revolte gebleven en waarom maken we ons wel druk over Zwarte Piet? De zoektocht van Caligula naar hoe te leven in een betekenisloze omgeving mislukt, maar hij revolteert wel. Het is makkelijk om je bij dingen neer te leggen. Dat deed Caligula dus niet.’

Delpeut houdt van literaire teksten met een filosofische inslag. ‘Caligula is een essay met ongelooflijk veel schoonheid en dramatische structuur. Ik zie het als een zoektocht naar hoe je in een maatschappij zonder ideologie en religie inhoud geeft aan je bestaan. Hoe gaan we om met de zinloosheid van ons leven? Met onze eenzaamheid. Camus wijst ons met zijn tekst niet de weg zoals Sarte dat soms wel deed. Camus is ontregelend.’

Hier ziet Delpeut een parallel met het werk van Sarah Kane van wie hij eerder Blasted en 4.48 Psychosis regisseerde en binnenkort Crave .’Bij Kane is liefde meer aanwezig als antwoord op de kloof tussen ratio en emotie, tussen leven en dood en tussen lichaam en geest. Caligula zweert ook de liefde af. Hij dwingt zijn onderdanen te leven in het licht van de dood. Dat is heel waarheidsvol maar ook afschrikwekkend. Camus' antwoord op die kloof is wellicht de vraag hoeveel moeite je wilt doen om iemand anders te begrijpen. Dat vind ik van groot belang en daarin moet de voorstelling ook aanstekelijk zijn voor het publiek. We hebben als theatermakers geen antwoorden, maar willen de toeschouwers wel graag raken of aanraken. We geven hen iets zonder ze naar de mond te praten. Maar dat vereist wel openheid en enig denkwerk.

Caligula belooft groots te worden. ‘We werken met video en er is muziek van Wagner tot Speedy J en een prominente plaats is ingeruimd voor  4'33 van John Cage. Het publiek zal verschillende fases doormaken. Aan het begin zal het grappig zijn, daarna ben je geïrriteerd, ontroerd en dan weer geamuseerd. Deze Caligula wordt een reis naar het hart van de duisternis.’

Caligula met onder meer Wendell Jaspers en Vincent van der Valk is te zien in tien theaters t/m 17-5.

Tekst: Jos Schuring, foto: Roel van Berckelaer