Onvermoeibaar en groots

Zijn conference over de komende verkiezingen typeert de werkdrift van de nog altijd onvermoeibare Freek de Jonge. Binnenkort wordt hij 81 maar zoals hij eerder wel eens vertelde gaat hij door ‘zo lang het nog om aan te zien is.’ Dat is het zeker in de met ruim 250 mensen uitverkochte sfeervolle boerenschuur in Oosterwijtwerd, vlakbij Delfzijl.

Er is geen decor, wel een katheder waar De Jonge zijn I pad op legt en even later ook een laptop uit pakt. Hij oogt ontspannen en lijkt zich thuis te voelen in het hoge Noorden. Niet vreemd want De Jonge was ooit een streekgenoot en zijn publiek is links georiënteerd. Hij preekt dus voor eigen parochie, zoals zo vaak in het theater. Dat maakt de avond niet minder genietbaar.

Zijn verhaal gaat vooral over de naoorlogse geschiedenis van de Nederlandse parlementaire democratie. Zoals vaker maakt De Jonge gebruik van kapstokken om zijn voorstelling aan op te hangen. Ditmaal is dat een variatie op zijn hit Leven na de dood dat hij de zaal af en toe met weergaloze vanzelfsprekendheid laat zingen, naast een gesprek met zijn kleindochter. Ook laat hij af en toe nicht Stientje figureren.

De Jonge zoekt nog naar de juiste vorm. Soms is hij de draad kwijt en grijpt dan naar zijn I pad. Hij koketteert met zijn vergissingen. Hij neemt in hoog tempo alle naoorlogse kabinetten door, staat stil bij de Nacht van Schmelzer, roemt Den Uyl, sneert naar Van Agt en Lubbers. ‘En toen kwam kabinet Balkenende’ Het publiek corrigeert direct: ‘Eerst was Kok.’ De Jonge bladert op zijn I pad, lijkt zowaar even uit het veld geslagen -of is dat gespeeld?- en zegt dan: ‘Fijn dat u mij zo scherp houdt.’

Ook laat hij ons fragmenten van Pieter Omtzigt horen die zijn afscheid aankondigt. Die verdiende pek en veren aldus De Jonge omdat hij de PVV salonfähig maakte. Van der Plas maakt hij belachelijk door een wel erg lange lijst van door haar ontvangen geschenken op te noemen. Helder is zijn tirade over links dat geen antwoord heeft op het rechtse mediageweld en en passant betreurt hij het dat links het aflegt in sociale media. En spreekt zijn onbegrip uit over steeds meer politieke partijen. Hoezo Volt? Waarom zitten die lui niet bij PvdA/Groen Links?

De Jonge is wel eens scherper geweest, maar hij is natuurlijk nog lang niet klaar met zijn voorstelling. Wat we zagen in Oosterwijtwerd was een momentopname. En dat was mooi. In september draait het Haagse circus weer op volle toeren en de kans is zeer groot dat zijn voorstelling dan grotendeels vernieuwd is. Dat onvermoeibare is heerlijk. Maar het is ook meer. Het is groots.