Humoristische bewerking van Ontdekking van de hemel

Opeens komt de schrijver op en loopt zwijgend dwars door de scène. Het leidt tot grote hilariteit in de zaal. Na de pauze ontpopt Mulisch zich als verteller waardoor we opeens met grote stappen door de tijd blijken te kunnen gaan. Het is een geniale ingreep in de humoristische bewerking van De Ontdekking van de hemel.

Fans van Mulisch beschouwen het in 2001 verfilmde boek als zijn magnum opus. Anderen zien het verhaal over de vriendschap tussen Onno en Max als een excuus van de schrijver om zijn eruditie te etaleren in een onnavolgbare ideeënroman met filosofische uitwijdingen over kunstgeschiedenis, filosofie en astronomie. Producent Arjen Stuuman wilde al jaren een toneelbewerking maken en vond uiteindelijk in Ignace Cornelissen de geschikte man voor deze hachelijke onderneming. Immers, hoe breng je een boek van 900 pagina’s waarin menigeen de draad kwijtraakt, terug tot twee uur toneel? Keuzes maken dus. En dat deed Cornelissen heel slim.

Bij aanvang krijgt de vriendschap tussen Onno en Max en hun liefde voor Ada alle tijd. Mooi is dat conservatoriumstudente Ada ook daadwerkelijk cello speelt in de voorstelling. Max is een ambitieuze sterrenkundige en Onno ontwikkelt zich tot een vooraanstaande politicus die uiteindelijk gedwongen wordt een andere keuze te maken. Het is prettig kijken naar Sieger Sloot die op overtuigende wijze inhoud geeft aan de studieuze rokkenjager Max. Waldemar Torenstra als Onno is aanvankelijk minder op dreef, maar vindt toch zijn draai en maakt van Onno een wat lompe intellectueel.

Na de pauze wordt het tempo flink opgevoerd en moet een ongelooflijke plot in razendsnel tempo afgewerkt worden. De schrijver/verteller, gespeeld door Genio de Groot, biedt hier op intelligente en zeer komische wijze uitkomst en verschaft ons inzicht in het contract tussen de hemel en de mensheid, ofwel Max en Onno. Hij legt terloops ook uit dat hij zelfs twee wereldoorlogen nodig had om zijn personages vorm te geven.

De enorme carrousel aan ontwikkelingen waaronder het auto-ongeluk waarbij Onno’s vrouw in coma raakt, de geboorte van haar zoon en de onduidelijkheid over wie de vader is, de relatie van Max met de moeder van Ada, het plotse verdwijnen van Onno- wordt gelardeerd met fantastisch aandoende ‘ideeën’ en maakt het verhaal soms ongeloofwaardig. Dat wordt nog eens versterkt door de dood van Max die geraakt is door een meteoriet. De schrijver heft op dat moment verontschuldigend zijn armen ten hemel wat natuurlijk. Deze humor geeft de voorstelling een aangename lichte toets die een fraai tegenwicht vormen voor de hoogdravende theorieën van Mulisch.

**** Hummelinck Stuurman – De ontdekking van de hemel
Gezien op 25 oktober in Haarlem, tournee t/m 15-2

Tekst: Jos Schuring, foto: Ben van Duin