Frédérique Chauvet crossovert Mozarts opera met Turkse muziek

In de 18e eeuw was Turkije hip in Europa. Door de fascinatie voor het Ottomaanse Rijk werden exclusieve producten uit het Oosten, zoals koffie en traditionele kleding geïntroduceerd in Oostenrijk. Mozart was een meester in het gebruik van populaire trends. Zijn Rondo alla Turca en de opera Die Entführung aus dem Serail zijn daar de bekendste voorbeelden van.

Frédérique Chauvet, artistiek leider van BarokOpera Amsterdam gaat nog een stapje verder. Zij vroeg de in Istanbul geboren componist Selim Doğru muziek te maken voor haar interpretatie van Mozarts opera die zij binnenkort in de theaters brengt met de Nederlandse titel Mozarts Ontvoering uit de Harem. Chauvet: "Christiaan Mooij van de Meervaart heeft ons bij elkaar gebracht. Ik wilde graag een dialoog tussen de Westerse en Turkse klassieke muziek."

Doğru: "Ik heb twee aria’s geschreven voor Selim Pasja, het hoofdpersonage, hij is op zoek naar de ware liefde. Het orkest bestaat uit houtblazers en strijkinstrumenten en is verrijkt met oriëntaalse instrumenten zoal de kanun, een Turkse citer, de ney, een fluit, en allerlei Turkse percussie. Dat combineert heel erg mooi." Voor Chauvet en haar BarokOpera Amsterdam is de dialoog tussen verschillende muziekstijlen al jaren een interessante uitdaging. In haar vorige productie, A Fairy Queen van Purcell, werkte Chauvet met Indiase muziek en in De Vuurtorenwachter mengde zij Purcell en Monteverdi met Keltische muziek. Chauvet: "Ik vind het belangrijk om die mix van culturen tot uiting te laten komen omdat daarmee de opera’s ook meer in deze tijd staan. In Mozarts Ontvoering uit de Harem is de zang uit de oorspronkelijke opera natuurlijk in het Duits. De nieuwe aria’s die Selim heeft gecomponeerd zijn in het Turks - alle aria’s zijn met Nederlandse boventiteling. Deze opera is een Singspiel, een soort komische opera waarbij dus ook spreekteksten voorkomen. Die zijn in het Nederlands."

Het verhaal van de opera draait om de Spaanse edelman Belmonte die alles op het spel zet om zijn geliefde Konstanze uit het Turkse paleis van de pasja te bevrijden. De pasja is hevig verliefd op Konstanze, maar dat is niet wederzijds. Zij wil trouw blijven aan Belmonte. Chauvet: "Het is vreemd dat Mozart de pasja geen aria’s heeft gegeven. Hij heeft immers de belangrijkste rol. Samen met de dramaturg heb ik uitgezocht dat Mozart deze aria’s waarschijnlijk niet heeft geschreven omdat de zanger vlak voor de première is weggelopen. Een puur pragmatische reden dus. Mozart schreef zijn aria’s meestal op de beoogde zanger en altijd op het laatste moment. Toen ik dit met Selim besprak stelde hij meteen voor aria’s voor de pasja te schrijven. Als Belmonte en Konstanze vluchten uit de harem en worden opgepakt moet de pasja hen laten onthoofden. Maar als de danseres de pasja herinnert aan wat ware liefde echt betekent, besluit hij hen vrij te laten. Prachtig toch?"

De première van De ontvoering uit de Harem is op 8 maart 2025 in de Stadsschouwburg van Groningen en daarna is de voorstelling tot eind mei te zien. Na de zomer gaat de tour verder door Nederland.