Column Dolf Jansen over Diligentia Den Haag

Onlangs sprak Dolf Jansen in Den Haag tijdens een reddingsactie voor Diligentia. Dit waren zijn vlammende woorden. 

Er zijn een hoop grote problemen in de wereld, waar velen van ons ook dagelijks min of meer last van hebben. Ik noem: Gordon is weer terug in Nederland; Elon Musk is misschien wel de machtigste man van de wereld, maar is zo’n volslagen idioot dat je er het liefst een hele grote X doorheen zou zetten; we hebben een kabinet waarin een minister van Ontwikkelingssamenwerking diezelfde ontwikkelingssamenwerking het liefst wil afschaffen; als je lekker naar het bos gaat heb je of een wolf aan je broekspijpen hangen, of er valt een volledige Drentsche boom op je perfect geparkeerde auto; en de NS is van plan medio november 1 trein op tijd te laten rijden en dan ook nog op het vooraf afgesproken traject. Maar het ergste is dat de cultuur, de cultuursector, op allerlei manieren bedreigd wordt. Ik zal u proberen uit te leggen wat het belang van cultuur is, waarom subsidie helemaal geen subsidie is, en waar de echte veranderingen vandaan gaan komen.

Ik sta hier vandaag m’n enige vrije middag van de week met u te delen, omdat ik een groot bonkend hart heb voor Diligentia, voor Pepijn. Pepijn, een zaaltje 1100 meter verderop waar iedereen alles kan en mag uitproberen, en waar dus de mooiste dingen ontstaan, een zaaltje ook dat met 12 man publiek al gevuld lijkt, omdat dan de eerste twee rijen vol zijn, en het licht zo tyfuslaag hangt dat je de rest van de zaal helemaal niet ziet, en dus ook die lege stoelen niet. Dit heb ik zelf overigens nooit meegemaakt, dat zult u begrijpen, maar zo ongeveer alle collega’s die u vandaag gaat horen en zien zeker wel. En Diligentia, kijk om u heen, wat een zaal, wat een historie, wat een heerlijke plek om te spelen, en hoe totally fukkin schandalig zou het zijn als deze zaal werkelijk in de problemen zou geraken, en ik ga nu citeren: omdat het positieve advies van de adviescommissie op het Meerjarenbeleidsplan 2025-2028 van Diligentia-Pepijn dusdanig laag is gewaardeerd, dat deze theatercombinatie onder de zogenaamde zaaglijn uitkomen. Op dit moment begon ik de wil tot leven al te verliezen, geachte aanwezigen, maar er kwam meer: daarmee is de totale subsidiepot ontoereikend, het geld is al vergeven aan andere plannen, waardoor Diligentia-Pepijn dreigt de subsidie per 1 januari 2025 kwijt te raken...
Hou op met me uitroepteken.

Ik bedoel, Den Haag is een soort wereldstad, u heeft internationale organisaties en gerechtshoven, u heeft ministeries en meer dan 200 nationaliteiten, u heeft een Korte én een Lange Voorhout, terwijl de meeste steden in Nederland helemaal geen Voorhout hebben, u heeft ADO, Scheveningen is ook een beetje van u, U heeft de CityPierCity-loop, U heeft de beste Indonesische restaurants van de Lage Landen, U heeft meer fijne gitaarbands voortgebracht dan enig andere gemeente in Nederland, en die fijne tramtunnel bij het Centraal Station is uiteindelijk van alle lekkages ontdaan.

Het kan niet zo zijn dat Den Haag, die mooie stad achter de duinen, het laat gebeuren dat twee bloeiende belangrijke theaters zouden kunnen verdwijnen. Dat zou niet dom zijn, of wanbeleid, dat zou krankdadig zijn en dat is inderdaad een nieuw woord, een combinatie van misdadig en krankzinnig. Ik raakte al even aan het kabinet waar we voorlopig mee te dealen hebben, een in mijn ogen unieke combinatie van populisme, gristen-conservatisme, voorheen-liberalisme en bemodderde agrobelangen. Drijvend op de woede van velen in dit land die zich niet gehoord of gezien voelen, hierin gesterkt door media die die woede liefst feitenvrij opstoken, en social media voor wie woede, ophef, en de dreiging van geweld een groot deel van het verdienmodel is. Oh ja, rancune, dat zit er ook nog bij. Als u eens wist hoe vaak ik de afgelopen zes maanden te horen heb gekregen dat ik mijn mond (of mijn smoel, mijn bek, mijn stinkende muil, of erger nog) voorlopig moet houden onder het motto WANT WIJ HEBBEN GEWONNEN, zou u daar zomaar van kunnen schrikken.
Los van het feit dat dat natuurlijk niet is hoe democratie werkt, geeft het juist het belang van een tegengeluid aan. En dat mag in een wat pittig gestelde column als deze, maar natuurlijk ook in de vorm van satire, toneel, poezie, spoken word, literatuur, vuige punk of zwetende dans zelfs.

Dat is namelijk wat cultuur doet: in al zijn of haar vormen, laat het je nadenken over ingewikkelde vragen en keuzes, over het leven en dood, de liefde, het verlangen, het verdriet, onze diepste driften en grootste geheimen, de onbegrijpelijkheid van onze aanwezigheid op de blauwe knikker in oneindig heelal, de hoop en de wanhoop, en als U, de Haagsche politiek de onzalige plannen niet terugdraait, blijft vooral dat laatste over.
Ik weet zeker dat er ook in deze stad mensen zijn die denken dat wij, de makers, alleen maar subsidieslurpers zijn, maar ik kan u verzekeren dat wij gewoon ondernemers zijn, die hard werken, mensen in dienst hebben, en hopen het financieel te redden, met onze grapjes, onze toneelstukjes, onze liedjes en gedichten.
De plekken waar wij spelen, Pepijn en Diligentia bijvoorbeeld, krijgen inderdaad subsidie, maar dat geldt natuurlijk net zo hard, en net zo terecht, voor de zorg, het onderwijs, de snelwegen en de riolering, bibliotheken en sportcomplexen. En al die dingen samen maken een land, een beschaving.

We leven in ingewikkelde tijden, grote veranderingen, mensen die tegenover elkaar in plaats van naast elkaar staan. Theater brengt mensen samen, letterlijk, omdat ze met dik 500 samen in die stoeltjes gepropt zitten, en op emotioneel nivo, omdat ze door hetzelfde geraakt worden, om hetzelfde keihard moeten lachen, hetzelfde meemaken tussen kwart over 8 en half 11.

Er zijn veranderingen nodig, geachte aanwezigen, in dit land, in de samenleving, in hoe we met elkaar omgaan en weer in gesprek komen. Die veranderingen komen niet verderop tot stand, in het Torentje of waar ze Schoof en zijn ambtenaren ook gaan onderbrengen, echte verandering komt tot stand op een plek waar mensen echt vrij zijn, geen partijbelangen, geen jaarrekeningen of winstcijfers of politieke voorkeuren, alleen maar emotie, en daar een vorm voor vinden, alleen maar een overtuiging, en daar een vorm voor vinden, alleen maar durf en verbazing en liefde en verlangen en woede en hoop. Die vorm heet cultuur, de plek waar dat gebeurt heet een theater, en iedereen die de beschaving en de democratie een warm hart toedraagt, staat voor dat theater.
Beschermt dat theater. Behoudt dat theater.