Vincent van der Valk: 'Vergeleken met Goetz is Sarah Kane bijna Jip en Janneke'

In Immens liet acteur Vincent van der Valk al zien met graagte grote thema’s te lijf te gaan. Nu speelt hij Koliek van Rainer Goetz, in regie van Thibaud Delpeut. Net als Immens is dit stuk filosofisch van aard, maar Koliek heeft ook de reputatie onspeelbaar te zijn.

Is die tekst van Goetz eigenlijk wel te volgen?
‘Je moet niet proberen alles letterlijk te snappen. Dat is onbegonnen werk. En het hoeft niet. In het begin lijkt het meer op een klankgedicht. Maar in de tweede helft is Koliek heus wel begrijpelijk. Echt waar.. Je ziet de ontwikkeling van een man die het leven probeert te snappen. Dat drijft hem tot waanzin.’

Wat is de kern van Koliek volgens jou?
‘Het gaat over hoe wij mensen dit bestaan kunnen proberen te begrijpen en welke stadia je dan kunt doormaken in die zoektocht. En over berusting in het feit dat het onbegrijpelijk is. Ik wil het publiek mee op reis nemen. Maar het is wel pittig. Vergeleken met Goetz is Sarah Kane bijna Jip en Janneke. In de tweede helft van het stuk begrijp je steeds beter dat het gaat over een man voor wie het denken en het leven onverenigbaar is en dus gescheiden zijn van elkaar.’

Kunnen we met deze man meevoelen?
‘Hij is zeker niet de enige die niet mee kan in het stramien van het normale leven. Hij is geïsoleerd, heeft geen contact met anderen en praat tegen zichzelf. Daarnaar kijken genereert hoop ik medeleven. We willen laten zien hoe het voor deze man onuitstaanbaar, of beter gezegd onleefbaar is dat we hier op aarde zijn zonder te snappen wat dat betekent. Deze man kent de code van het bestaan niet. En hij kan niet doen alsof dat geen probleem is. Hij moet en zal de code kraken.

Is Koliek vergelijkbaar met die andere beruchte toneelsolo, De Theatermaker van Thomas Bernhard?
‘Ik denk van niet. Deze man is niet misantropisch. Hij beschouwt het bestaan van de mens als een wetenschappelijk proces. Daarmee stelt Goetz filosofische vragen en dat is moeilijk, maar daarom nog niet onaantrekkelijk. Als ik hapklare brokken krijg voorgeschoteld, blijf ik hongerig achter.’

Muziek, licht en geluid spelen een grote rol, zijn dat je medespelers?
‘De regie van Thibaud Delpeut helpt mij en het publiek om de gedachtenexperimenten te visualiseren. We zijn als het ware in het laboratorium van deze man. Dat oogt als een lege ruimte, maar kan door licht en objecten opeens vol kleur zijn. Thibaud speelt live de muziek, op toetsen, mandoline en op elektronische instrumenten. Het maakt de stappen die het personage doormaakt voelbaar en helpt om de reis door te maken. Het is een intens samenspel.’

Koliek van Theater Utrecht, 24-28 augustus in Frascati, Amsterdam, tournee t/m 23 september