Regisseur Guy Cassiers over Lehman Trilogy bij ITA
Voor zijn eerste grote productie ‘als vrij man’ – na zestien jaar als artistiek leider van Toneelhuis – koos Guy Cassiers meteen een groots epos. Lehman Trilogy vertelt het verhaal van drie broers die onze wereld structureel hebben veranderd. Het is zowel een onthutsend relaas over 175 jaar westerse cultuurgeschiedenis als het verhaal over een bijzondere familie, inclusief alle conflicten en relationele verwikkelingen.’
Cassiers was al eerder uitgenodigd door Ivo van Hove om bij Internationaal Theater Amsterdam een voorstelling te komen maken en nu had hij eindelijk tijd. Bovenaan zijn verlanglijstje stond een bewerking van Lehman Trilogy van de Italiaanse auteur Stefano Massini. ‘Massini geeft kleur aan de turbulente familiegeschiedenis in een geweldig poëtische, schijnbaar lichte taal waarmee hij de diverse generaties en ontwikkelingen fabelachtig weet te treffen. Hij sleurt het publiek mee in een kolkende wervelstroom. Het wordt een voorstelling als een adrenalinestoot.’ Lehman Trilogy schetst de gebeurtenissen die voorafgaan aan de beurscrash van 2008, de voorlopig grootste crisis van het kapitalisme in de 21ste eeuw, aan de hand van 175 jaar geschiedenis. Het verhaal begint in 1844 wanneer een Joodse jongen uit Beieren zonder een cent op zak naar Amerika vertrekt, om in Alabama een textielzaak te beginnen. Met zijn twee later ook geëmigreerde broers stort hij zich in de katoenhandel. Binnen de kortste keren breidt het familiebedrijf uit met investeringen in steenkool, olie, spoorwegen, koffie, tabak, vliegtuigen, televisies en computers. ‘Massini schetst in zijn epos de opkomst en de ondergang van ‘the great American dream’, zou je kunnen zeggen. De Lehman-familie is bepalend geweest bij hoe het bankwezen eruitziet maar ook hoe het financiële stelsel onze hele maatschappij heeft vormgegeven. Het is in principe het verhaal van hoe het kapitalisme zich heeft ontwikkeld: wat er ook gebeurt in de wereld – van slavernij tot oorlog – de Lehmans hebben eraan verdiend.’
Theater, poëzie, muziek en technologie zoals alleen Cassiers dat kan
Het zal zeker ook een voorstelling worden op het snijpunt van theater, poëzie, muziek en technologie, zoals alleen Cassiers dat kan. ‘Video zal een rol spelen maar we gaan niet met live video werken. De filmbeelden zullen vooral gebruikt worden om een historisch kader te schetsen. Er zal ook een tekstbalk komen om noodzakelijke informatie te geven over wat er tegelijkertijd in de grote wereld gebeurde. Het gaat om een Joodse familie, dat impliceert dat de vrouwen er geen evident evenwaardige rol spelen. We laten daarom mannenrollen door vrouwen spelen en andersom. Alle feiten kloppen historisch, Massini heeft alleen de nodige vrijheid genomen bij het schetsen van de personages. Hij heeft er onvergetelijke karakters van gemaakt die hij heerlijk tegenover elkaar uitspeelt. Massini komt uit het theater, hij weet wat werkt en dat merk je aan alles.’
Oók humor
Cassiers heeft een eigen bewerking gemaakt waarin hij het verhaal vertelt in 35 scènes met zes acteurs: ‘Ik ben heel gelukkig met de cast; met sommige acteurs zoals Aus Greidanus Jr. en Chris Nietvelt heb ik eerder gewerkt dus dat is een blij weerzien. Het is een epos à la de Gebroeders Karamazov of de Buddenbrooks, het heeft diezelfde grandeur van generaties die zich alsmaar verder in het diepe storten. Het wordt enerzijds een heel genereuze voorstelling – veel dubbelrollen, het spelplezier zal groot zijn – en anderzijds ook een voorstelling die vragen oproept over onze westerse samenleving en vooral over de afhankelijkheid die er bestaat van de financiële wereld. We beseffen veel te weinig hoezeer onze culturele wereld wordt bepaald door het grote geld. We kunnen zo niet verder gaan, we moeten af van die afhankelijkheid van de banken. De banken sturen nu de politiek in plaats van andersom. Dat kan echt niet lang meer goed gaan. Natuurlijk, die waarschuwing is niet plezierig; desondanks hoop en verwacht ik dat het publiek meegesleurd wordt door het enthousiasme van de acteurs. Er valt veel te genieten van de meeslepende familieverwikkelingen, van de geweldige dialogen en niet te vergeten de humor.’
Tekst: Margriet Prinssen, foto Guy Cassiers: Vincent Delbrouck
Internationaal Theater Amsterdam, Lehman Trilogy, 26 oktober t/m 23 december 2022
