Bukvić regisseert Minis in Girls and Boys, een mokerslag

Hadewych Minis staat alleen op het toneel in Girls and Boys en speelt indrukwekkend. De tekst van de Britse toneelschrijver Dennis Kelly uit 2018 is een felle aanklacht tegen mannelijk geweld. Na het verlaten van de zaal blijft de voorstelling lang nadreunen.

In de tweede week van november zijn Daria Bukvić en Hadewych Minis aan het repeteren in het Amsterdamse Polanentheater. Even later komt een groepje kinderen auditeren omdat twee kinderen tegen het einde van de voorstelling een kleine rol krijgen. Met veel geduld, maar ook heel efficiënt legt Bukvić uit wat de bedoeling is, waarna een tiental kinderen de korte scène speelt in de armen van Minis. Ik kijk verbaasd toe hoe makkelijk de kinderen zich overgeven aan hun toneelmoeder. De aanwezigheid van de kinderen op het podium is maar een minuut of twee, maar Bukvić heeft daar veel voor over. Door de flinke tournee en vanwege de wet op de kinderarbeid moeten er veel kinderen gerekruteerd worden. Het tekent de toewijding die de regisseur aan de dag legt.
Na het vertrek van voorganger Marcus Azzini was Bukvić (32) sinds juni 2020 op tijdelijke basis artistiek leider van Toneelgroep Oostpool in Arnhem. In april 2021 is ze benoemd als artistiek directeur. Een spectaculaire benoeming, zeven jaar na Nobody Home, een zeer persoonlijke voorstelling over vluchtelingen die overal uitverkochte zalen trok en werd geselecteerd voor het Nederlands Theaterfestival. In 2018 en in 2020 gebeurde dat opnieuw met Melk & Dadels dat ze maakte met ROSE stories en haar eigen Stichting Daria Bukvić en met Othello bij Het Nationale Theater. Enkele maanden geleden kwam haar film Meskina in de bioscoop. Een pijlsnelle carrière dus.

Allround
Bukvić weet wat ze wil. Dat blijkt ook als ze vertelt hoe ze uitkwam bij Girls and Boys en bij Hadewych Minis. ‘Ik was twee jaar geleden in een boekwinkel in Londen en zag het tekstboekje staan. Ik debuteerde ooit met de regie van Puin, ook van Dennis Kelly. In mijn hangmat in Kroatië begon ik te lezen. Na twee pagina’s wist ik al dat ik dit wilde regisseren en dat Hadewych dit moest spelen. Zij is voor mij de meest allround actrice van ons land en een held van mij sinds ik haar zag in Scènes uit een huwelijk van Toneelgroep Amsterdam. Zij speelde daarin zo ontzettend sterk. Je voelde gewoon iedere trilling van haar stem als ze sprak.Hadewych belichaamt alles wat mij aantrekt in een actrice. Haar tekstbehandeling, haar fysieke spel en haar techniek combineert ze met pure ambacht. Hadewych is een stevige actrice in stem en in beweging, iemand om wie je niet heen kunt. Ik vind haar heel interessant doordat ze zowel vrouwelijke als mannelijke energie in zich heeft. Ik zoek vaak naar personages waarin ik iets van mezelf herken. Met Hadewych in deze rol is zij een vrouw zoals ik ook wil zijn. Ze heeft brutale humor. Als zij speelt, vreet ik uit haar hand. De tekst van Kelly is zo ontzettend goed. Na een uur kantelt het hele verhaal door slechts een zin. Je vraagt je dan af wat het geluk van dit jonge stel zo enorm heeft verstoord. Het duurt dan nog geruime tijd voordat je weet dat haar kinderen vermoord zijn. Girls & Boys is een ontzettend krachtige noodkreet tegen mannelijk geweld. Het doorbreekt het taboe op de relatie tussen mannen en geweld. 85 procent van de moorden binnen gezinnen worden gepleegd door een man. En als je daarover in gesprek gaat hoor je nog steeds heel vaak: “Maar niet alle mannen zijn zo.” De laatste woorden uit de toneeltekst luiden: “We hebben de samenleving niet gemaakt voor mannen. We hebben haar gemaakt om mannen te stoppen.” De fragiliteit om met mannen te spreken over mannelijk geweld tegen vrouwen is nog steeds enorm. Dat Kelly, een man dus, dit met zijn stuk bespreekbaar maakt is een grote verdienste.’

Bijzondere tekst
Alleskunner Hadewych Minis speelde van 2005 tot 2011 bij Toneelgroep Amsterdam. Na haar vertrek daar speelde ze in veel films, ook in het buitenland. Voor haar rol als Máxima in De Kroon kreeg ze een Gouden Kalf. En dan is er natuurlijk dat zingen én basgitaar spelen. In 2013 kwam haar eerste album uit. Ze maakte drie eigen voorstellingen, waarvan een met Mike Boddé. Girls and Boys is haar eerste toneelrol sinds Welkom in het bos bij Orkater. ‘Toen Daria mij benaderde was ik op een punt dat ik zocht naar meer betekenis voor mezelf maar ook voor vrouwen. Ik was toen druk met mijn voorstelling Hadewych doet de dames waar ik naderhand erg blij mee was. Het leek me aantrekkelijk om met Daria te werken, maar ik wilde natuurlijk wel eerst het script lezen. Al snel bedacht ik hoe bijzonder deze tekst is. Ik voelde ook direct aan dat dit stuk door een vrouw moest worden geregisseerd. Ook al is Dennis Kelly een man. Maar hoe Kelly de vrouwelijke psyche beschrijft is adembenemend. In de passage op het vliegveld waarin de vrouw net haar toekomstige man heeft ontmoet, komen twee vrouwelijke modellen langslopen. Kelly beschrijft heel fijnzinnig haar jaloezie en haar bewondering voor zoveel schoonheid. Hij heeft daarin zoveel treffende emotie gelegd. Je leert die vrouw in haar enorme reikwijdte zo goed kennen. Iedere sprong in haar gedachten roept herkenning op. Dat benadrukt ook heel erg de schoonheid van deze monoloog. De tekst heeft veel humor in zich die leidt tot ontspanning. Tegelijk is het ook een ode aan de verbeelding en aan de liefde. De vrouw heeft iets gruwelijks meegemaakt en moet haar twee kinderen missen. Toch vindt ze de kracht om te blijven geloven in de liefde. Ondanks de verschrikkingen is het daarmee ook een verhaal van hoop.’ Bukvić: ‘Dat is de stevige boodschap van Kelly. Hoe verrot de wereld ook is, je moet hoop houden om de wereld te kunnen veranderen. Kelly breekt een lans voor het gesprek over de relatie tussen gender en geweld. Religieus fanatisme dat leidt tot geweld leidt alom tot afkeer, maar femicide, moord op vrouwen omdat ze vrouw zijn, is nog steeds een relatief onbekend begrip.’

Allround
Minis en zijn ervan overtuigd dat theater de wereld kan veranderen. De tegenwerping dat theater vaak neerkomt op preken voor eigen parochie, ontlokt aan beiden een felle reactie. Bukvić: ‘De discrepantie tussen het zelfbeeld van mensen en hoe mensen werkelijk zijn is volgens mij nergens zo groot als in de Nederlandse linkse cultuurelite. Wij zijn trots dat Nederland als eerste land ter wereld het homohuwelijk mogelijk maakte, maar de tolerantie van Nederlanders is helemaal niet zo groot. Dat blijkt ook uit de zwartepietendiscussie waar bijvoorbeeld Gerda Havertong in 1987 al over sprak in Sesamstraat. Opvattingen veranderen wel maar het duurt zo fokking lang. Nederland loopt nog steeds achter als het gaat om vrouwenemancipatie. Het rooskleurige zelfbeeld van Nederlanders vind ik problematisch, dat zie je ook bij lhbtiq+, vluchtelingen en vrouwen. Daarom maken we bij Oostpool wat we noemen activerend toneel. Daarom wil ik ook graag voor een breed publiek spelen.’ Minis knikt instemmend, Bukvić praat door. ‘Mensen zijn nu eenmaal niet zo moedig om zich in te zetten voor een betere wereld. Onze generatie, Eline (Arbo-red.) en Nina (Spijkers-red.) is niet bang om de heersende moraal te bevragen.’ Minis: ‘Op Minis Plus kreeg ik erg veel mooie reacties en de gesprekken die dat opleverde deden me heel erg goed. Het heeft me geleerd dat je met theater dus heel goed mensen kunt inspireren en kan aanzetten tot nadenken. Het schrijven van een nieuw theaterprogramma vind ik vreselijk lastig, maar spelen is het mooiste er is.’

Foto Daria Bukvić: Linda Stulic

Girls and Boys, Toneelgroep Oostpool, te zien t/m 12 februari 2022, lees hier de ***** recensie. In het decembernummer van Scènes is dit verhaal helaas gepubliceerd met enkele feitelijke onjuistheden. Die zijn in deze versie hersteld in overleg met de geïnterviewden.