Amadeus groots terug in het theater

Met dertig koorleden, dertien musici en een tienkoppige cast wordt Amadeus een grootse productie. De première is zaterdag 15 juni. We spraken met Sander Plukaard die Mozart vertolkt en Mark Rietman die Salieri speelt.

Toneel en film
Sander: ‘De film heb ik nooit gezien, ik herinner me wel de enscenering met Jeroen Krabbé en Marc-Marie Huijbrechts.’ Mark: ‘Ik zag in 1980, dus nog voor de film, een prachtige versie van de Haagse Comedie met Willem Nijholt als Salieri en Hans Hoes als Mozart. Peter Shaffer schreef de rol van Salieri als verteller en Nijholt sprak tot de zaal. Dat was toen erg ongebruikelijk.’

#Me Too
Begin maart lazen de acteurs de tekst voor het eerst met de hele cast. Mark: ‘Theu Boermans heeft het verhaal wat geactualiseerd met een beetje #Me Too erin. Ik heb momenteel een rustige periode en ben dus fijn met de tekst bezig.’ Sander is net terug uit Nepal waar hij wandelde, mediteerde en in een dierenasiel werkte: ‘Ik moet nog beginnen, maar jij hebt ook veel meer tekst dan ik.’ Mark lacht bescheiden. ‘Het is een prachtige tekst. Salieri was een gevierd hofcomponist en zijn kennismaking met de jonge Mozart was voor hem een nachtmerrie. Hij zag direct Mozarts enorme talent van en daarmee ook zijn eigen beperking. Dat is prachtig beschreven.’

Rock en roll
Mark vindt Salieri een fijn personage. ‘Hij is een complexe tragische figuur die door de komst van Mozart opeens beseft dat hij een soort koning van de middelmatigheid is. Doordat hij dit als verteller deelt met het publiek krijgt het verhaal iets heel menselijks waarmee Salieri ons eigenlijk vertelt dat wij allen slechts ploeteraars zijn.’ Sander: ‘Wat ik van Mozart zo ontzettend gaaf vind is die mentaliteit. Voor mij is het dat rebelse dat hem kenmerkt heel erg rock & roll.’ Mark en Sander hebben nooit eerder samen gespeeld. Na Amadeus volgt een tweede samenwerking in Liasons dangereuses van Bos Theaterproducties waarin ook Tjitske Reidinga speelt.

Mozart
Mark: ‘Op de toneelschool heb ik in Don Giovanni gezongen. Het is nog steeds mijn favoriete Mozartcompositie.’ Sander: ‘Ik zag een jaar of vijf geleden Die Zauberflöte in het Muziektheater in een regie van Simon McBurney. Dat maakte veel indruk op, maar mijn favoriete werken zijn het 23ee pianoconcert en de Serenade nummer 10.’ Pakt zijn telefoon en zet de Serenade op: ‘Let op, nu komt langzaam die hobo erin, zo prachtig. Wel luisteren in de uitvoering van het Nederlands Blazers Ensemble, onwaarschijnlijk mooi.’

Piano
Beide acteurs spelen piano in de voorstelling. Mark: ‘Sander kan goed spelen maar ik niet zo. We hebben een zelfspelende vleugel omdat we het misschien niet goed genoeg kunnen.’ Sander: ‘Met jazz en pop voel ik me wel thuis. Ik studeer nu op een pianosonate maar heb nooit echt klassiek gespeeld.’ In de voorstelling speelt een dertienkoppig ensemble, geselecteerd door Serge van Veggel, artistiek leider van Opera2Day. Mark: ‘Serge kiest ook op acteurskwaliteiten, de muzikanten gaan in de voorstelling lekker meebewegen, ik geloof vooral tijdens een welkomstmarsje.’ Sander: ‘Klopt, dat is echt briljant.’

David Bowie, Freddie Mercury
De kostumering wordt niet klassiek. Sander: ‘Het is een mix van oude en eigentijdse stijlen, ontworpen door Matthijs van Bergen. Ik vind hem een echte couturier. Wat hij maakt is heel verfijnd. Mijn Mozart wordt best androgyn, een beetje David Bowie en een beetje Freddie Mercury. Het wordt flink werken, ik moet me heel vaak omkleden.’ Het decor is ontworpen door Bernhard Hammer. Mark: ‘Het wordt een grote witte ruimte met een catwalk die enkele meters de zaal in steekt. Er is een huisje dat omhoog en omlaag kan. Daarin spelen zich de operascènes af.’ Sander: ‘Maar het is ook het huis van Salieri en dat van Mozart.’

Geen aartsvijanden
Amadeus is vooral bekend van de film van regisseur Miloš Forman uit 1984. Maar Peter Shaffer schreef het als toneelstuk. Het werd in 1979 voor het eerst opgevoerd in het National Theatre in London. Een jaar later stond het stuk op Broadway waar het vier jaar lang te zien was. Mozart en Salieri waren niet de aartsvijanden zoals het verhaal suggereert. Ze hadden zelfs best respect voor elkaar. Scriptschrijver Peter Shaffer zette de werkelijkheid naar zijn hand om een mooi verhaal te vertellen.